شیخ ابوعلی سینا در کتاب مشهور شفا علوم زمان خود را به سه دسته تقسیم کرده است:

اول- علوم عالی و آنها علومی هستند که با ماده سرو کار ندارند و درک و فهم آنها فقط با تعقل صورت می گیرد و آنها را علوم ماوراء الطبیعه نامند. مانند الهیات و فلسفه و منطق که علوم اولی نیز نامیده می شوند.

دوم- علوم اوسط یا وسطی هستند که هم با ماده سروکار دارند و برای یادگرفتن علوم اولی دانستن آنها لازم است و آنها علوم ریاضی هستند چنانچه فلاسفه قدیم برای درک مطالب علمی خود ابتدا ریاضیات را فرا می گرفتند.

سوم- علوم ادنی یا دانی هستند که فقط با ماده سرو کار دارند و آنها را با مشاهده و تجربه می توان درک کرد و آنها علوم طبیعی هستند که امروزه آنها را علوم تجربی می گویند.

اما علوم ریاضی در نظر شیخ ابوعلی سینا به چهار قسمت تقسیم می شد:

1. علم اعداد- که عبارت از آشنا شدن به انواع اعداد و دانستن خاصیت هر کدام و نسبت آنها با یکدیگر است. جمع و تفریق ارقام هندسی و جبر و مقابله نیز جزو این علوم محسوب می شد. این علم را علم الارثما طیقی (علم الحساب) نیز می گویند.
2. علم هندسه- که عبارت از آشنایی به احوال خطوط و اشکال سطوح و مجسمات و مساحات اشکال و نسبت بین آنها و علوم جراثقال و اوزان و موازین و آلات جریه و مناظر و موایا و نقل میاه باشد.
3. علم هیأت- که عبارت از آشنایی به عالم و شکل و اوضاع و مقادیر و حرکات ستارگان است و از فروع این علم همان زیجات و تقاویم می باشد.
4. علم موسیقی- که عبارت از آشنا شدن به انواع نغمه ها و اتفاق و اختلاف آنها و ابعاد و اجناس و جمع و انتقالات و ارتفاع آنها و کیفیت تألیف لحن هاست، علم تهیه ی آلات موسیقی نیز از متفرغات این علم است.

ابن سینا یکایک این علوم را که از قدما به او رسیده می دانسته و اضافاتی نو نیز بر آنها نموده است به خصوص در کتاب المجسطی اضافاتی به آخر آن نموده است. نکته قابل توجه آن است که در نظر ابن سینا علم هیأت یکی از علوم اساسی ریاضی است و به آن توجه به خصوصی داشته است. به طور کلی دانشمندان قدیم به این علم اهمیت فوق العاده ای می داده اند. همچنین شیخ علم موسیقی را نیز جزو علوم ریاضی دانسته است.